Een nieuwe werkwijze

Met dit artikel wil ik een vernieuwend licht schijnen op het werken met van origine oosterse instrumenten. De afgelopen jaren deed ik uitgebreid onderzoek naar de therapeutische werking en toepassing van de individuele toon en alle mogelijke combinaties van tonen uit de westerse chromatische toonladder gespeeld met klankschalen. Daarnaast pas ik deze kennis al jaren toe in mijn praktijk. In de methode die ik samen met collega-muziektherapeut Erwin Ansems ontwikkelde, verenigen zienswijzen uit zowel de muziektheorie, astrologie, antroposofie en chakraleer zich in een schema dat is opgebouwd uit de kwintencirkel, dierenriemtekens, vier elementen, temperamenten, wezensdelen, chakra’s, de twaalf zintuigen en planeten. Hieruit volgt een geheel nieuwe werkwijze die zorgt voor meer lichaamsbewustzijn, inzicht in het eigen gedrag en een ervaring van meer balans in het (gevoels)leven.

Klankschalen zijn gestemd

Dat klankschalen gestemd zijn in een bepaalde toon, is iets wat tot mijn verbazing maar weinig mensen weten. Zelfs onder mensen die zich sound healer of klanktherapeut noemen of op een andere manier veelvuldig met klankschalen werken, is dit iets wat niet bekend lijkt te zijn. Vanuit mijn opleiding tot muziektherapeut aan de Hogeschool Leiden heb ik veel geleerd over de verschillende toepassingen en ook lichamelijke uitwerkingen van tonen, intervallen (afstanden tussen tonen) en instrumenten. Via uitgebreid onderzoek na mijn studie, zowel fenomenologisch als literatuur- en praktijkonderzoek, ben ik tot de conclusie gekomen dat iedere toon zijn eigen werking heeft en is verbonden met punten en processen in het lichaam en met planeten. Hierbij geldt dat hoe hoger de toon en hoe kleiner de klankschaal/klankstaaf, hoe gerichter de plek die wordt aangesproken. Een grote klankschaal spreekt een heel gebied aan, terwijl een staafje bijna met de precisie van een speld werkt. Iedere toonsoort kan gekoppeld worden aan één van de twaalf zintuigen en dierenriemtekens en representeert zo een bepaald thema of proces. Dit kan een bruikbaar uitgangspunt zijn voor de therapie. Van de klankschalen die hier in winkels te vinden zijn, is ongeveer één op de honderd schalen gestemd. De rest is ronduit vals. Maar wat betekent dat dan? Dat betekent dat die 99 valse schalen niet harmoniserend maar disharmoniserend werken. Met andere woorden, ze brengen je uit balans en verder bij jezelf vandaan. Het is dus van groot belang om zuivere schalen te selecteren om mee te werken. En als je dan meerdere gestemde klankschalen hebt gevonden, is het ook nog belangrijk dat ze samen ‘kleuren’ om een heilzaam effect te hebben op de mens. Het selecteren van klankschalen vraagt om veel aandacht, ervaring, deskundigheid en bovenal zorgvuldigheid. Klankschalen kunnen in tegenstelling tot veel andere instrumenten niet achteraf gestemd worden. Let er bij aanschaf dus op dat de klankschaal zuiver gestemd is.

Een klankschaal aanslaan

Op het moment dat een klankschaal wordt aangeslagen, word je bij wijze van spreken uit je lichaam gelanceerd. Je schiet in hoge snelheid energetisch boven jezelf uit. Alsof je wordt geroepen of wakker geschud. Je strekt je uit, je richt je op en ademt in. Door de toon uit te luisteren, verbind je je weer met je lichaam en vaak meer dan daarvoor. Vervolgens adem je uit. Dit kan enerzijds zorgen voor diepe ontspanning. Anderzijds kan het ook veel weerstand oproepen. Immers, misschien wil je wel helemaal niet voelen wat zich daar allemaal afspeelt of opgeslagen ligt. Om die reden vind ik het belangrijk dat het spelen van een klankschaal wordt gedaan door iemand die weet wat hij doet en die het proces dat dit op kan roepen kan begeleiden. Daarnaast heeft iedere klankschaal zijn eigen karakter en klinkt deze bij iedereen anders. Als je je schaal kent, weet je hoe hij klinkt en kan je dus ook horen hoe deze klank verandert in de aanwezigheid van iemand anders. Dit maakt het tot een prachtig therapeutisch middel. Op het moment dat je een klankschaal op of bij iemands lichaam plaatst laat de toon precies horen hoe het op dat moment, op die plek, met deze persoon gaat. Door uitgebreide scholing, oefening en ervaring leer je de verschillende klanken te interpreteren en vertalen naar alledaagse situaties. Inmiddels kan ik ook tijdens groepssessies en klankschaalconcerten horen wat er met de deelnemers gebeurt. Zodoende kan ik een combinatie van tonen spelen met een gewenst effect voor dat moment.

De werking van  klankschalen

Tijdens mijn behandelingen werk ik voortdurend met het thema gezonde balans. Dit is een samenspel tussen open en dicht. De basis waar vanuit ik werk, is gebaseerd op het drieledig mensbeeld en de opbouw van een akkoord. Tussen de voeten staat een grote klankschaal gestemd in de grondtoon van een akkoord. Deze vertegenwoordigt het handelen. Op de buik of rug staat een ‘midden-schaal’. Deze is gestemd in de middelste toon van het akkoord en representeert het voelen. Vlak boven het hoofd staat een kleine klankschaal. Deze is gestemd in de bovenste toon van het akkoord en is verbonden met het denken. Aan de toon van de afzonderlijke schalen kun je horen hoe het met deze drie gebieden gesteld is. Daarnaast kun je aan de samenklank horen of en hoe de drie gebieden samenwerken. Door dit samen met de cliënt zorgvuldig te beluisteren en te benoemen, ontstaat inzicht in situaties, patronen en processen. Verschillende tonen, combinaties van tonen en speeltechnieken maken het mogelijk om specifieke gebieden aan te spreken, of bij wijze van spreken aan te raken, te openen of juist te sluiten waar nodig. Zodoende kan er een (nieuwe) balans ontstaan. De klankschalen laten het energetisch lichaam ervaren hoe het zich kan bewegen, net zoals een fysiotherapeut dat doet voor de fysieke spieren, pezen en botten. Door deze ‘bewegingen’ wekelijks te herhalen, te oefenen en te bespreken wat de toon laat horen, ontstaat er inzicht en nieuwe ervaringen die meegenomen kunnen worden in het dagelijks leven. 
Na verloop van tijd ontstaat een nieuwe gewoonte en hervindt een cliënt zijn balans.

Hoe hier tot eenheid is verweven. ‘t Oneindig netwerk van het leven! Kosmische krachten stijgen en dalen, Steeds doorgegeven in gouden schalen! Alsof in glijvlucht hun zegeningen. Vanuit de hemel de aarde doordringen, In harmonie het heelal laten zingen!
 
Goethe (1749-1832)

1   Voor meer informatie en data van komende cursussen, zie: www.muzikind.nl