Wie denkt er op dit moment niet met enige bezorgdheid aan de gevolgen van een mogelijke Covid-19-infectie van de luchtwegen en de longen? Hieronder volgen vanuit de thema’s ritme, klanken en ademvolume enkele eenvoudige oefeningen, die zonder verdere begeleiding van een therapeut kunnen worden gebruikt om de weerstand te vergroten en onze longen gezond te houden.
Dietrich von Bonin 1
Vertaling; Marjo van der Himst
Ritme verzorgen
Van de twee ritmes - de hartslag/pols en de ademhaling van de longen - is de polsslag minder blootgesteld aan de directe invloeden van het wakkere leven dan de ademhaling. Het is meer onbewust. Ademhaling verbindt ons met de wereld en onze medemens; het is ook nauw verbonden met onze gevoelens en wordt direct beïnvloed door stress en angst. In geval van angst en vrees overheerst de inademing en onderdrukt de spannings-verlagende uitademing. Onze ritmische relatie met de bron van kracht in de buikzone lijkt te zijn verstoord. We ademen niet meer zo diep als gezonde kleine kinderen. Zo verstoren stress en angst direct het ritme van de ademhaling en op den duur zijn orgaan: de longen. Van de vele oefeningen en teksten voor het ritmiseren van de spraak en - door middel van de spraak - de ademhaling, is het hexameter-ritme 2,3 bijzonder geschikt en effectief.
Spreek de volgorde van de lettergrepen “Moo-Lee-Lee” drie keer achter elkaar op één uitademing op een krachtige, welluidende manier uit, haal opnieuw adem en begin opnieuw. Eerst gaat de oefening gepaard met een eenvoudige stap op de lettergrepen (Moo – lange stap, Lee-Lee – twee korte stappen). Dan worden de armen toegevoegd. Til je armen, die losjes aan je zijde hangen, naar het horizontale vlak en adem in, begeleid door een gevoel van verbreding, uitbreiding, opening en het ontspannen houden van je schouders. Dan laat je je armen langzaam zakken. Terwijl je spreekt uitademen. De inademing en de uitademing die gepaard gaan met het spreken van de lettergrepen en het stappen staan in een verhouding van 1:4.
Klanken en lettergrepen
De lettergreep “OM” komt uit het Sanskriet en begeleidt de mensheid al duizenden jaren. Die lettergreep is bijzonder geschikt om onrustige en angstige gedachten voor het inslapen te kalmeren en kan ons in een staat van vrede en harmonie brengen.
Wij spreken ‘OM’ met geronde lippen, vol klinkend en in een gemiddelde stemhoogte - niet te hoog en niet te laag. Bij elke ‘OM’ verbruiken we de adem volledig. Na drie herhalingen nemen we een pauze en herhalen het geheel nog een paar keer.
Ademvolume vergroten
Stel je voor dat er een luchtbol om je heen is, waarvan de grens wordt gemarkeerd door je volledig uitgestrekte armen. De vingertoppen raken de denkbeeldige lucht ‘bal’ van binnenuit. We begeleiden de inademing door de armen voor ons op te tillen tot helemaal boven het hoofd. Vervolgens ademen we uit op ‘Ffff’ of ‘Vvvv’ terwijl de armen langzaam helemaal naar beneden worden gelaten. Ervaar een soort luchtkussen onder je handpalmen, waarbij je een beetje weerstand voelt alsof je de surfplank van een kind zachtjes onder water duwt. Zorg er daarbij voor dat je schouders en ellenbogen ontspannen zijn. Wanneer je volledig bent uitgeademd, volgt een krachtige ‘T’, die het laatste beetje resterende lucht vrijlaat en de weg vrijmaakt voor een nieuwe inademing.
Een revalidatie-oefening
Nog intensiever werkt de revalidatieoefening: ‘Ich atme Kraft des Lebens – In Luft verhaucht der Hauch’ / ‘Ik adem levenskracht – in lucht leeft louter goud’. 6 Het vereist een moment van bewust afzien van het ademen, om daarna des te vrijer in te kunnen ademen.
We spreken de eerste zin ‘Ik adem levenskracht’ met een luide stem en blijven dan uitgeademd. Terwijl we onze adem stilhouden, herhalen we de zin innerlijk drie keer in een meditatieve stemming, die van de opkomende honger naar lucht afleidt. Na deze fase mogen we inademen en onze longen tot aan de rand vullen. Dan sturen we de lucht met de zin: ‘In lucht leeft louter goud’ naar buiten, de omgeving in. Direct daarna halen we opnieuw adem en beginnen weer met de eerste zin. Dit geheel wordt zeven keer herhaald. Dit lukt in het begin vaak nog niet. Maar zelfs een paar herhalingen, of in het begin de adem minder lang terughouden, slecht gedurende één of twee keer de eerste zin doordenkend, kan een zeer positief effect hebben op het ademvolume, op innerlijke presentie en kracht. Probeer het uit.
Eigenlijk zijn de klanken en woorden van de oorspronkelijke Duitse oefening even belangrijk, zo niet belangrijker, dan de inhoud, want het is op het niveau van de klank en het ritme dat de oefening het beste werkt, het meeste effect heeft op het organisme. Van de ademhaling gaat een leven-gevende kracht uit. De wijdverspreide beperkingen van de ademhaling ten gevolge van onze moderne levensstijl met daarin veel turen op computerschermen kunnen met de bovengenoemde, hygiënische en salutogenetische spraak-ademoefeningen gecompenseerd worden. Ze zijn geschikt voor jongeren en volwassenen. Idealiter word je begeleid door een antroposofisch opgeleide spraaktherapeut, maar bovenstaande oefeningen zijn zo beschreven dat iedereen ze ook zelfstandig kan oefenen.